بسم الله الرحمن الرحیم

سلام خدمت دوستان . امیدوارم که عید میلاد با سعادت دخت پیامبر(ص) و ام ابیها حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها بر شما خوش گذشته باشد. امروز می خواهم درباره ی شعر بحث کنم و دیدگاه احادیث و روایات را در این باره بیان کنم.

علتی که باعث شد این مقاله را بنویسم بحث و جدل دوتا از دوستان من درباره ی شعر است. یکی از آنها بنام آقا سعید از اون حافظ دوستای افراطی و مدافعان سرسخت حافظ و شاعران این تریپی است . حیف که عمر حافظ قد نداد که حضور آقا سعیدو درک کنه. شرط می بندم اگه حافظ ۴۰ تا یار مثل سعید داشت قیام می کرد و مردم را مجبور می کرد به جای کتاب بخوانیم دبستان ٬ کتاب دیوان حافظ بخوانند.

نقطه مقابل فرد مزبور شخصی است بنام آقا احمد . این آقا احمد ما از اون آنتی شاعرای خفن است. می گوید همه ی شعر ها ٬ شر و ور هستند و اصولا حافظ و امثالهم هموشون فن چرت و پرت و خزعولات سرایی را پیشه کردند و این اصیل های عرفانی همش برای کلاس گذاریست. شرط می بندم آقا احمد اگر زمان حافظ بود وی را از هرم به سقف میخانه آویزان می کرد تا دیگه فکر شعر و شاعری به سرش نزند. (با عرض پوزش خدمت بچه های شاعر مسلک و انجمن گسترش فرهنگ و ادب فارسی و فرهنگستان محترم ادب و زبان فارسی) 

اما نظر احادیث و رویات و حتی قرآن با نظر این دو دوست نسبتا محترم مخالف است . می گوید: نه این خوبه که هر شعری که گفته شد را بپرستی و نه اینکه اشعار شعرا محترم را نخوانده و نشنیده چرت و پرت تلقی کنی. احادیث درباره ی شعر بسیار کم است و من به زور چهار تا حدیث معتبر و معروف در باره ی شعر پیدا کردم  امیدوارم حداقل شبهات این دو دوست عزیز را برطرف کند.

1) معنی شعر و شاعر: تعریف مرحوم راغب اصفهانی: شاعر بعلت فطنت و دقت معرفت شاعر نامیده شده و شعر در اصل علم دقیق است...    - و تعریف استاد قرشی نگارنده کتاب قاموس قرآن: شعر در اصل به معنی دانستن و توجه خاص است و در اصطلاح بکلام موزون و قافیه دار اطلاق می شود که در آن دقت و ذوق مخصوص بکار رفته است . شاعر گوننده ی چنین کلامی استباید اضافه کرد که شعر بیشتر توام با تخیلات است که در خارج مصداق حقیقی ندارد و شاعر بقدرت خیال خویش آن را در قالب الفاظ ریخته است .... (قاموس قرآن ج 4 ص 43)

2) و اما کلام معروف خدا : و ما علمناه الشعر و ما ینبغی له ان هو الا ذکر و قران مبین : ما به او شعر نیاموختیم و شعر به او سزلوار نیست بلکه کلام او تذکر و قرآن آشکار است.(یس 69)  « اینجا مشخص می شود شعر کلامی موزون است زیرا قران نیز موزون است ولی همانطور که در بالا ذکر شد :شعر کلامی است که حالت خیال انگیز دارد و خیلی ها شاعر را خیال پرداز تلقی می کنند فلذا در شان نزول این آیه آمده که مشرکان بدلیل "این پیامبر را شاعر می خوانند که کلامش خیال پردازی ای بیش نیست."»

3) پیامبر اعظم (ص) : بعضی بیان ها سحر ، بعضی شعرها حکمت، بعضی سخن ها مبهم و برخی دانشجویی ها نادانی است. (کنزالعمال ج3 ص 582) « پس شعر غیر خیالی هم داریم و شعر خیالی تنها نوعی از شعر است. شعر توان بالقوه جهت تبدیل به حکمت را دارد که این امر مستلزم محتویات آن است.»

4) گویاترین شعر : پیامبر اعظم (ص) : گویاترین و زیباترین شعری که عرب گفته است ، سخن لبید است که گوید : آگاه باشید! جز خدا همه چیز باطل است : الا کل شی ما خلا الله باطل (سنن الکبری ج10 ص 239) « این شاعر ، یک شاعر حکمت گو است  که یا خود حکیم بوده است و سخنان حکیمی را در قالب زیبای شعر گنجانده است.»

5) پیامبر اعظم(ص) :  هر آیینه اگر شکم مردی  از چرک پر شود بهتر است که از شعر پر گردد. (صحیح البخاری ج 2 ص 109)« من این حدیث را قبلا در کتاب حماسه ی حسینی ج 1 اثر استاد شهید مرتضی مطهری خواندم. او این حدیث را اینگونه تحلیل می کرد که منظور این نوع شعر ، خزعولات و مثلا ستایش زیبایی معشوق و مطالب حشو و زاید است و بطور کلی منظور شعر نیست بلکه شر است. در جای دیگر از آقای رحیم پور ازغدی شنیدم که در زمان پیامبر (ص) گروه هایی قد علم کرده بودند که با اینگونه اشعار مردم را به لهو و لعب کشانده و اشعار آنها غالبا در توصیف زیبایی و یا خصوصیات ظاهری زنان مسلمان بود که پیامبر با تدبیر خویش این فرق را متلاشی کرد.»

- نتیجه : شعر خوب است ولی شمشیر دو لبی است که می تواند هم کافر کشد و هم مسلمان مومن شیعه اثنی عشری باحال.  پس هم شعر داریم و هم شر که خیلی موقع فاصله ی تمییز این دو کلام از مو نیز باریکتر است. امیدوارم این مقاله مشکل و شبه آقا احمد و سعید آقا را حل کرده باشد و به شما عزیزان بصیرت کافی جهت مطالعه اشعار شاعران و تحلیل آنها را داده باشد .  موفق باشید و صلی الله علی محمد و آله الطاهرین